حکمرانی مطلوب در نظام بین الملل و مطالعه تطبیقی آن در نهج البلاغه

آنچه که در طول تاریخ قابل مشاهده بوده و می باشد نشانگر این موضوع است که برخی از اشکال حکمرانی نسبت به برخی دیگر کارآمدتر و مفیدتر بوده اند که برای تشخیص این کارآمدی و مفیدی نیاز به یک سری اصول می باشد .که این اصول را می توان به کمک مفهوم حکمرانی مطلوب مورد شناسایی قرار داد. هر چند مفهوم حکمرانی مطلوب قائم به ذات نیست لیکن خود بر اصول و ارزشهایی حاکم است که می توان با عنوان مولفه های حکمرانی مطلوب از آنها نام برد که در اکثر مفاهیم این مولفه ها یعنی، حاکمیت قانون، پاسخگویی، مشارکت و شفافیت وجود داشته و مشترکند و به عنوان چهار مولفه ی اصلی حکمرانی مطلوب مطرح هستند.البته مولفه های دیگری همچون توجه به آرای عمومی (اجماع) ،برابری و اثر بخشی و کارایی نیز برای حکمرانی مطلوب برشمرده اند که با تحقق چهار مولفه اصلی سایر مولفه ها هم متحقق خواهند شد.اما در مورد امکان تحقق ایده ی حکمرانی مطلوب در نظام بین الملل حداقل در مورد مولفه های شفافیت ، مشارکت و پاسخگویی تردید چندانی وجود ندارد لیکن در خصوص مولفه حاکمیت قانون با توجه به اینکه نظام بین المللی مستقل از سیاست نیست جای تامل بیشتری وجود دارد. با توجه به این که مولفه های مطرح شده از مفاهیم حقوق بشری هم هستند تقویت هر یک از این مولفه ها می تواند منجر به تقویت سایر مولفه ها شود و اینکه برای عملیاتی کردن ایده ی حکمرانی مطلوب ابتدا می توان در زمینه هایی که مناسب تر هستند مانند تجارت بین الملل و محیط زیست اقدام کرد تا موجب تقویت این ایده در نظام بین الملل شود. مطالعه تطبیقی اندیشه سیاسی و سیره حکومتی امام علی(ع) و ادبیات نظریه حکمرانی شباهت چشمگیری میان آموزه های حکومتی امام و نظریه حکمرانی به نمایش می گذارد جوهره اصلی نظریه حکمرانی که تایید ماهیت حکومتگران بر وضعیت شهروندان و سطح توسعه جامعه است به وسیله آموزه های اسلامی تایید می شود. حتی آموزه های اسلامی از این هم فراتر رفته و ماهیت حکومتها را به میزان استقامت و پایداری ملتها و لیاقت و پشتکاری که از خود نشان می دهند وابسته می داند. لذا ما در این رساله در پی جواب به این سوال اصلی هستیم آیا مفهوم و مولفه های نظریه حکمرانی مطلوب که در نظام بین الملل مورد توجه هستند با آموزه های علی (ع) در نهج البلاغه مطابقت دارند ؟ بدین منظور این رسال برای جواب به این سوال اصلی و سوالات فرعی مطرح، در پنج بخش تنظیم گردیده که بخش اول مفاهیم ،جایگاه ومولفه های حکمرانی مطلوب را از منظر نظام بین الملل و نهج البلاغه بررسی و چهار بخش بعدی به بررسی چهار مولفه اصلی حکمرانی مطلوب که هر یک در بخش جداگانه ای بررسی و در نهایت نتیجه گیری کلی بعمل خواهد آمد .ضمنا این رساله از جنبه اثباتی وارد موضوع نشده و صرفا یک کار تطبیقی بوده به همین دلیل نیاز به ارائه مبانی حکمرانی مطلوب نمی باشد.